شنبه ای که گذشت، خبر مرگ دکتر عطاء الله صفوی، پزشک جراح ایرانی منتشر شد. دکتر صفوی
بین ایرانیان ساکن شوروی سابق از دهه ها پیش به خاطر گذراندن سالها زندان و کار
طاقت فرسا در اردوگاه های کار اجباری استالینی شناخته شده بود. بعد از چاپ خاطرات
تکان دهنده او با عنوان "در ماگادان کسی پیر نمی شود" (تهران، ۱۳۸۳، به
کوشش اتابک فتح الله زاده) نام او بین ایرانیان داخل و خارج ایران هم پیچید.
شهروندیار: آنچه پیش رو دارید چکیده ای از کتاب ” در مادگان کسی پیر نمی
شود” که شامل گردآوری خاطرات دردناک دکتر عطاءالله صفوی یکی از بازماندگان
اردوگاههای کار اجباری در شوروی پیشین است که به همت اتابک فتح الله زاده گردآوری
شده است. شهروندیار به منظور آشنایی بیشتر با این قربانی زندانهای مخوف اتحاد
جماهیر شوروی علاوه بر متنی که پروین امامی در مجله چشم انداز ایران منتشر شده یک
ویدیو از خاطرات وی را نیز ضمیمه می کند و به خوانندگانی که علاقه مند هستند در
مورد آقای صفوی بیشتر بدانند این نوشته ( +) را نیز توصیه می کند.
شایان ذکر است حوادثی که این زندانی مهاجر به زبانی ساده نقل کرده، چنان
تکان دهنده است که اشک و خشم را همزمان جاری می کند و قلم از بازگویی برخی شیوه
های بازجویی و اعتراف گیری اش شرم دارد. صفوی می نویسد بارها و بارها کوشیده بود
تا ماموران اطلاعاتی شوروی را به توده ای بودن و وفادار بودن به سیستم سوسیالیستی
متقاعد کند، اما گوش شنوایی وجود نداشت: “سیستم، سیستم جاسوس سازی بود. آنها برده
کار می خواستند، برده…” . این آخرین ایرانی بازمانده از اردوگاه کار اجباری دوران
استالین، در ۲۷ ماه مه ۲۰۱۲ در غربت درگذشت.
مجله چشم انداز ایران:
“همه آنچه بر من گذشت تاوان ایراندوستی بود که به جان خریدم”
اشاره: پانزدهسال پیش، رهبران وقت اتحاد جماهیر شوروی سابق و در رأس آنها
میخاییل گورباچف، در پی بروز تحولات عمیق در جامعه جهانی و نیز ضرورت انجام
اصلاحات درون حکومتی، به اعمال تدریجی تغییراتی در ساختار سیاسی ـ اجتماعی حکومت
کمونیستی شوروی روی آوردند که بعدها به گفته گورباچف “نوسازی نظام سوسیالیستی کشور
شوراها” لقب گرفت.
خط مشی اصلاحات سیاسی و اقتصادی (پروسترویکا و گلاسنوست) که گورباچف در
دهه ۱۹۸۰ آنها را اعلام و اعمال کرد، عمدتاً حاصل اصلاحات دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰
نیکیتا خروشچف (دبیر اول وقت حزب کمونیست شوروی و جانشین استالین) و نیز آلکسی
کاسیگین بود که به مرور رهبران بعدی حزب را موظف به رشد و توسعه فضای دموکراتیک در
سطح کشور و رابطه متعامل با دیگر همپیمانان کرد. این تغییرات بهتدریج به بازگشت
اروپای مرکزی و شرقی به استقلال خود فارغ از دخالت الگوی کمونیستی شوروی و سرانجام
فروپاشی این کشور بهعنوان اتحاد میان
جمهوریهای شانزدهگانه آن انجامید.
جهان پس از فروپاشی شوروی التهابات جدی دیگری را در عرصه روابط بینالملل
تجربه کرد؛ التهاباتی مبتنی بر اندیشه نظام نوین جهانی به رهبری امریکا که در حال
حاضر نمونه عراق را میتوان محصول آن دانست.
همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و مهاجرت بسیاری از اتباع و مهاجران
ساکن در این سرزمین، ناگفتههای بسیاری از چگونگی مدیریت سیاسی و اجتماعی حاکمان و
دولتمردان کمونیست این کشور با تودههای مردم، فعالان حزبی و مخالفان سیاسی فاش
شد و تصویری دیگر از دیدگاه حاکم بر اردوگاه زحمتکشان جهان [لقبی که احزاب کمونیست
کشورهای تابع حزب کمونیست شوروی به این کشور داده بودند] به افکارعمومی جهانیان
بخشید؛ تصویری برخاسته از عملکرد رهبرانی همچون استالین که برای دهههای متمادی با
ایجاد حکومت خفقان و وحشت، اختناقی گسترده و
غیرانسانی را در یکی از پهناورترین سرزمینهای جهان حاکم کرد.
کتاب “در ماگادان
کسی پیر نمیشود”، فارغ از هر نوع ادعای نقدعلمی علیه مبانی ایدئولوژیک کمونیسم،
به بازگویی صرف خاطرات یک ایرانی عضو حزبتوده و هوادار اندیشههای مارکسیستی
معطوف به برتری شوروی میپردازد.
این کتاب دربردارنده
یادماندههای دکترعطاءالله صفوی از اعضای سابق سازمان جوانان حزبتوده است که
همزمان با بروز تحولات سیاسی دهه بیست شمسی در ایران تصمیم به خروج غیرمجاز از
ایران و مهاجرت موقت به شوروی میگیرد.
این کتاب را میتوان به نوعی جلد دوم کتاب “خانه دایی یوسف” نوشته اتابک
فتحاللهزاده از اعضای سابق سازمان چریکهای فدایی خلق (اکثریت) دانست که در پی
بستهشدن فضای سیاسی ایران در ابتدای دهه شصت شمسی ناگزیر به مهاجرت به شوروی سابق
شد و بعدها خاطرات خود را از هفتسال اقامت در شوروی درقالب نقد نظام سیاسی این
کشور به رشته تحریر درآورد. کتاب “در ماگادان کسی پیر نمیشود” هم به تشویق فتحاللهزاده
توسط عطاءالله صفوی نگاشته شده است. نویسنده تأکید میکند که خاطراتش را از آن
روی مینویسد که جوانان هموطنش با خواندن آن، اشتباه نسل پیشین را تکرار نکنند و
نیز بدانند که نسلهای قبلی در راه پایبندی به آرمانهایشان چه کشیدند.
” میدانی ماگادان چگونه جایی است؟
ویدئو های نویسنده قبل از مرگ در سرور یوتیوب
Tajikistan دکتر صفوی درمحل کار بیمارستان بهنگام پذیرش بیمار
عطا اله صفوی ۱۳۰۵ ساری - ۶ خرداد ماه ۱۳۹۱ غربت.
بزرگ مرد روانش شاد باد.
لینک فیس بوک دکتر صفوی: http://www.facebook.com/pages/Dr. Safavi
همه آنچه بر من گذشت تاوان ايراندوستي بود كه به
جان خريدم , دکتر عطاالله صفوی
مردی که بهترین سالهای زندگی خود را بخاطر خیانت حزب
توده در معادن ذغال سنگ سیبری گذراند و بطرز اعجاب انگیزی توانست زنده بماند .
If you were sent to
Magadan, you didn't come home."
دکتر عطاالله صفوی در ماگادان کسی پیر نمیشود dr.Safavi
6/6--خاطرات دکتر صفوی (تاجیگستان) از
ارودگاههای کار استالین -jan 2005